Δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι αυτός που πρώτος εισήγαγε το μοναχισμό στη Λατινική Δύση ήταν ο Άγ. Αθανάσιος. Κατά την εξορία του το 340, ο Άγ. Αθανάσιος έφερε μαζί του στη Ρώμη δυο μοναχούς από την Αιγυπτιακή έρημο, εκ των οποίων ένας ήταν ο Αμμώνιος ο άλλος ήταν ο Ισίδωρος. Η Ρώμη ένιωσε αμηχανία. Αλλά η αρχική αντίδραση αποδοκιμασίας και περιφρόνησης γρήγορα μεταβλήθηκε σε θαυμασμό και ύστερα σε μίμηση. Δυο πρόσθετες επισκέψεις του Αγ. Αθανασίου στη Ρώμη στερέωσαν την έναρξη της μοναστικής κινήσεως στη Λατινική Δύση. Ο Αγ. Αθανάσιος επέδρασε ακόμα και στο βόρειο τμήμα της Λατινικής αυτοκρατορίας -κατά την εξορία του το 336 έζησε αρκετό καιρό στα Τρέβιρα (Trier), και όπου πήγε ο Άγ. Αθανάσιος εξάπλωσε τη γνώση του μοναχισμού. Τον ίδιο περίπου καιρό όμως στην Αίγυπτο, ο Άγιος Παχώμιος οργάνωνε τον Κοινοβιακό Μοναχισμό.

 Αυτή η οδός του εν απομονώσει αγώνος ήταν δύσκολη και για πολλούς αποδείχθηκε επικίνδυνη. Πολύ νωρίς εμφανίστηκε ένας άλλος τύπος μοναστικού αποικισμού ή κοινότητα, το κοινόβιο (από την ελληνική λέξη κοινόβιος, που σημαίνει Διαβάστε Περισσότερα →

Γράφει ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών

 1ον)

Ἡ ἔνταξη τῆς Ἑλλάδος στὴν Ἑνωμένη Εὐρώπη τὸ 1992 γιορτάστηκε ἀπὸ τοὺς εὐρωπαϊστές μας (ἢ «εὐρωλιγούρηδες» κατὰ τὸν πάντα εὔστοχο συνάδελφο Κώστα Ζουράρη) ὡς ἡ μεγάλη ἐλπίδα μας καὶ ἀρχὴ μιᾶς περίλαμπρης περιόδου τῆς ἱστορικῆς μας πορείας.

Ὑπῆρξαν ὅμως καὶ οἱ γνῶστες τῆς ἱστορίας μας καὶ τῆς μακραίωνης σχέσεώς μας μὲ τὴν Εὐρώπη, τὴν «Δύση» τῶν Πατέρων μας, ποὺ ἔβλεπαν τὴν Εὐρώπη ὄχι ὡς ἐλπίδα, ἀλλὰ ὡς ἀπειλή μας. Ἡ Ἀποστολικὴ Διακονία τῆς Ἐκκλησίας μας τιμητικά μοῦ ἀνέθεσε τὸ 1988 τὴ σύνθεση μιᾶς σχετικῆς μελέτης γιὰ τὴν ἐνημέρωση κυρίως τῆς Νεολαίας μας. Τὸ ἐρώτημα ἦταν: Τί σημαίνει ἡ Εὐρώπη γιὰ τὸν ὀρθόδοξο Ἕλληνα, τὸν Ρωμηό; Ἡ ἀπάντησή μου ἐδόθη μὲ μιά μελέτη μὲ τὸν τίτλο: 1992: Ἀπειλή ἢ ἐλπίδα;

Κάποιοι ἀναγνῶστες της τὴν θεώρησαν ἀργότερα «προφητική». Ἡ ἀπάντησή μου ὅμως ἦταν – καὶ εἶναι – ὅτι ἕνας ἱστορικὸς ἐρευνητὴς κινεῖται μέσα σὲ νομοτέλειες, καὶ συνεπῶς εἶναι εὔκολο νὰ προβλέψει τὶς ἐξελίξεις καὶ χωρὶς νὰ ἔχει, ὅπως ὁ γράφων, «προορατικὸ χάρισμα»! Πόσον μᾶλλον, ὅταν στὴ μελέτη καὶ ἔρευνα τῆς ἱστορίας ἔχει ὀρθόδοξες προϋποθέσεις, ὁπότε βλέπει τὰ πράγματα, παρελθόντα καὶ παρόντα, μὲ τὰ ἁγιασμένα μάτια τῶν Ἁγίων μας. Καὶ τότε ἡ κρίση εἶναι ἀκριβὴς καὶ δικαία. Ὅποιος πλησιάζει πατερικὰ τὴ Δύση, ποὺ δυστυχῶς παραμένει ἀμετανόητη, σὲ κάθε συνάντηση μαζί της ἐπαναλαμβάνει αὐθόρμητα τὸ ἐρώτημα – ἀπορία τοῦ Ναθαναὴλ (Ἱω. 1, 47): «Ἐκ Δύσεως δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι;» Τὸ ἐρώτημα ὅμως αὐτὸ μπορεῖ νὰ λάβει – σήμερα ἰδιαίτερα – καὶ τὴν μορφή: «Ἐκ τῶν δυτικοπλήκτων ἡμετέρων, δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι;».

Γιὰ τὴν ἀναθέρμανση καὶ τὴν ὀρθόδοξη προσέγγιση τοῦ προβλήματος: Ἡ Ὀρθόδοξος Ἑλλὰς στὴν Ἑνωμένη Εὐρώπη, μὲ τὴν προτροπὴ ἀγαπητῶν Ἀδελφῶν ἀναδημοσιεύονται τὰ βασικὰ σημεῖα τῆς μελέτης μας ἐκείνης. Σπεύδουμε δὲ νὰ δηλώσουμε, ὅτι οἱ θέσεις μας δὲν εἶναι κομματικές, οὔτε θέτουμε τὸ κομματικὸ δίλημμα: «ἐντὸς ἢ ἐκτός τῆς Εὐρώπης», ἀλλὰ βοηθοῦν στὴν κατανόηση τοῦ τί σημαίνει γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα ἡ παρουσία μας μέσα στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, ὥστε νὰ μὴ ζοῦμε μὲ ψευδαισθήσεις. Ἐγράφαμε, λοιπόν, τὸ 1988/89 τὰ ἀκόλουθα. Διαβάστε Περισσότερα →

Μητρότητα: Μια έννοια με πολλές διαστάσεις

Το πρόσωπο της Μητέρας τιμάται στην Ορθόδοξη Εκκλησία την ημέρα της Υπαπαντής του Κυρίου, την ημέρα δηλ. κατά την οποία η Θεοτόκος «ότε επλήσθησαν αι ημέραι του καθαρισμού» συνοδευόμενη από τον Ιωσήφ προσήλθε με το θείο Βρέφος στην αγκαλιά της  στον Ναό του Σολομώντος για να προσφέρει το Βρέφος στο Θεό, όπως όριζε ο  Μωσαϊκός Νόμος. (Ἔξοδος ιγ´1-2 καὶΛευιτικὸν ιβ ́ 1-6). Κατά την στιγμή της εισόδου στον περίβολο τού Ναού “προϋπάντησε” την Παναγία με το θείο Βρέφος ο γηραιός Συμεών στον οποίον είχε αποκαλυφθεί από το Άγιο Πνεύμα, ότι δεν θα πέθαινε μέχρι να δουν τα μάτια του τον σαρκωθέντα Θεό.  Η ημέρα αυτή είναι ημέρα τιμής στην κατά χάριν Μητέρα όλων των χριστιανών, την Παναγία, που έγινε η γέφυρα για να κατέλθει ο Θεός στη γη, να ενωθεί υποστατικά η θεία φύση με την ανθρώπινη και να πετύχει ο πεπτωκός άνθρωπος την κατά χάριν θέωσή του.

    Στον κόσμο, το πρόσωπο της μητέρας τιμάται την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου και η γιορτή αυτή θεσπίστηκε πριν 100 χρόνια στην Αμερική με σκοπό να καθιερωθεί στη συνέχεια να γιορτάζεται από όλα τα πολιτισμένα κράτη της γης. «Στην πατρίδα μας, ο επίσημος σχετικός εορτασμός καθιερώθηκε για πρώτη φορά το έτος 1928. Από τότε και μέχρι του έτους 1958 ο εορτασμός της μητέρας γινόταν κατά την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου στις 2 Φεβρουαρίου, αφού η Κυρία Θεοτόκος είναι, ως γνωστόν, η Μητέρα των μητέρων. Από του έτους όμως 1959 και μέχρι σήμερα ο επίσημος σχετικός εορτασμός μετατέθηκε κακώς την δεύτερη Κυριακή του Μαΐου, προκειμένου η γιορτή αυτή να εορτάζεται από κοινού με όλους τους λαούς του Δυτικού κόσμου». (Ελ. Αθανασίου: «Η μητέρα μας γιορτάζει», Αθήναι 1964, σελ. 9). Διαβάστε Περισσότερα →

Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας στόν λόγο του “Κατά Ἰουλιανοῦ”, λέγει γιά τήν φιλοσοφία: «Δέν ἀναδεικνύουν ἔνδοξο κι ἀξιομίμητο ἡ γεωμετρία καί ἡ ἀστρονομία καί οἱ ἄλλες παρόμοιες ἐπιστῆμες ἐκεῖνον πού ἄσκησε αὐτές, ἀλλά μόνη μᾶλλον ἡ ἀκριβής καί λεπτή καί ἄμεμπτη γνώση τοῦ Θεοῦ, καί τό ὅτι πρέπει νά φροντίζουμε τό ἀγαθό καί νά ἀπορρίπτουμε τό ἀντίθετό του, αὐτά θά μποροῦσα νά πῶ ὅτι εἶναι τά καυχήματα τῆς γνήσιας καί ἀδιάβλητης φιλοσοφίας. Ἐνῶ τά τῶν Ἑλλήνων εἶναι ψυχρά, περιέχουν πολλή ματαιότητα καί κόπο ἱδρώτων γιά τό τίποτε»¹.

Ὁ Μ. Βασίλειος μιλώντας γιά τήν ψυχή τῶν ἀλόγων ζώων, τονίζει: «Μή νομίζης ὅτι εἶναι ἀρχαιοτέρα ἀπό τήν ὕπαρξιν τοῦ σώματός των, μήτε ὅτι μένει διαπαντός μετά τήν ἀποσύνθεσιν τοῦ σώματος. Διῶξε μακριά τάς φλυαρίας τῶν “σοβαρῶν” φιλοσόφων, πού δέν ἐντρέπονται νά ὑποστηρίζουν, ὅτι αἱ ψυχαί των καί αἱ σκυλίσιαι ψυχαί εἶναι ὁμοειδεῖς μεταξύ των∙ πού λέγουν ὅτι οἱ ἴδιοι ὑπῆρξαν κάποτε καί γυναῖκες καί θάμνοι καί ψάρια θαλασσινά. Ἐγώ δέ δέν λέγω μέν ὅτι ὑπῆρξαν ποτέ ψάρια∙ τό λέγω ὅμως καί τό ὑποστηρίζω ὅτι, ὅταν ἔγραφαν αὐτά τά πράγματα ἦσαν ἀλογώτεροι καί ἀπό τά ψάρια»². Διαβάστε Περισσότερα →