Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: Η νηστεία των Ορθοδόξων

Παρεδόθη ο Κύριος, αδελφοί μου, εις τας χείρας των παρανόμων Εβραίων υβρίσθη, εδάρθη, εσταυρώθη κατά το ανθρώπινον την Μεγάλην Τετάρτην επωλήθη ο Κύριος και την Μεγάλην Παρασκευήν εσταυρώθη. Πρέπει και ημείς οι ευσεβείς χριστιανοί να νηστεύωμεν πάντοτε, μα περισσότερον την Τετάρτην, διότι επωλήθη ο Κύριος, και την Παρασκευήν, διότι εσταυρώθη.

Ομοίως έχομεν χρέος να νηστεύωμεν και τας Τεσσαρακοστάς, καθώς εφώτισε το Άγιον Πνεύμα τους αγίους Πατέρας της Εκκλησίας και ενομοθέτησαν να νηστεύωμεν, δια να νεκρώνωμεν τα πάθη και να ταπεινώνωμεν το σώμα, και μάλιστα με τα ολίγα ζώμεν με ευκολίαν. Εγώ ημπορώ να ζήσω με 100 δράμια άρτου, εκείνα τα ευλογεί ο Θεός, διότι είνε αναγκαία και όχι να τρώγωμεν 110, εκείνα τα 10 τα καταράται, διότι είναι χαράμι, είνε εκείνου όπου πεινά(45). Φυλάγετε αυτάς τας τέσσαρας Τεσσαρακοστάς, χριστιανοί μου; Εδώ πως πηγαίνετε; Αν είσθε χριστιανοί, πρέπει να τας φυλάγετε, μάλιστα την Μεγάλην Τεσσαρακοστήν. Κρατείτε το τριήμερον εδώ; Την Καθαράν Δευτέραν είνε καλόν και άγιον όποιος την φυλάγει. Ο Αβραάμ είχε το σπίτι του ανοικτόν πάντοτε, και όπου πτωχός, εκεί εικόνευε και χωρίς ξένον άνθρωπον ο Αβραάμ ποτέ του δεν εκάθητο να φάγη ψωμί. Ο διάβολος τον εφθόνησε και επήγεν εις τον δρόμον και εμπόδιζε τους διαβάτας να μη περνούν από του Αβραάμ την καλύβαν. Εβγήκεν εις τον δρόμον ο Αβραάμ και επερίμενε τρείς ημέρας νηστικός. Βλέποντας ο πανάγαθος Θεός την καλήν του γνώμην, φαίνονται τρείς άνθρωποι και τους επήρεν εις την καλύβαν του και τους εφίλευσεν, ύστερον έγιναν άφαντοι απ’ έμπροσθέν του. Τότε εκατάλαβε πως ήτο η Αγία Τριάς και εδόξασε τον Θεόν εις τύπον της Αγίας Τριάδος (46). Όποιος νηστεύει το τριήμερον έχει μισθόν εις την ψυχήν του, και πάλιν δεν λέγω εκείνο όπου δεν δύναται. Και μιαν ημέραν να νηστεύση ωφελείται.

(45) Εις το σημείον τούτο της διδασκαλίας του Αγίου η νηστεία εξετάζεται εξ επόψεως κοινωνικής ωφέλειας. Εάν όλοι οι άνθρωποι, οι έχοντες πλούσια τα υλικά αγαθά, ήκουν την διδασκαλίαν ταύτην και απεφάσιζον να περιορίσουν την τροφήν των εις τας ποσότητας εκείνας, αι οποίαι και κατά τα πορίσματα της επιστήμης χρειάζονται δια την συντήρησιν του σωματικού οργανισμού, θα έβλεπον ότι τα όσα πέραν της ανάγκης καταναλίσκουν θα ηδύναντο να θρέψουν πολλά εκατομμύρια πεινασμένων ανθρώπων. Αλλά δυστυχώς το φοβερόν της γαστριμαργίας πάθος, όπερ οι Πατέρες κατατάσσουν μεταξύ των επτά θανασίμων αμαρτημάτων, συντελεί να επικρατή και εν τη διανομή της υλικής τροφής η ανισότης εκείνη, περί της οποίας ομιλεί ο απόστολος Παύλος εν Α’ Κορ. 11,21.

(46) Το ιστορικόν τις υπό του Αβραάμ φιλοξενίας των τριών ουρανίων επισκεπτών ίδε εν Γεν. 18, 1-8. Μνημονεύεται δε εμμέσως και υπό του αποστόλου Παύλου εν τη προς Εβραίους επιστολή 13, 1-2, ένθα προτρεπόμεθα, ίνα αγαπήσωμεν την φιλαδελφίαν και την φιλοξενίαν, δια της οποίας τινές ηξιώθησαν να φιλοξενήσουν και Αγγέλους. Ήπλωσαν το δίκτυον της φιλοξενίας και αντί λίθων αδάμαντας ηλίευσαν, αντί κοινών ανθρώπων Αγγέλους.