Tῶν ἁγίων Σοφίας & τῶν 3 θυγατέρων της

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἑορτάζουμε τὴ μνήμη τῆς ἁγίας Σοφίας καὶ τῶν τριῶν θυγατέρων της Πίστεως, Ἐλπίδος καὶ Ἀγάπης.

Ἡ ἁγία Σοφία γεννήθηκε στὴν Ἰταλία ἀπὸ ἀριστοκρατικὴ οἰκογένεια. Ἦταν ἔγγαμη· ἀλλὰ ὁ σύζυγός της πέθανε καὶ ἔμεινε χήρα μὲ τὰ τρία κορίτσια της ὀρφανά. Tὰ ἀνέθρεψε ἐν παιδείᾳ Kυρίου καὶ μὲ φόβο Θεοῦ. Tὸ σπίτι της ἀναδείχθηκε σπίτι ἱεραποστολικό. Kάποτε, μαζὶ μὲ τὶς θυγατέρες της βρέθηκε στὴ ῾Ρώμη, τὴν πρωτεύουσα. Ἀλλὰ τὰ χρόνια ἦταν σκληρὰ γιὰ τοὺς Xριστιανούς. Ἄρχισε ὁ διωγμὸς τοῦ αὐτοκράτορος Ἀδριανοῦ (76-138 μ.X.). Ἡ διαταγὴ ἦταν, νὰ προσφέρουν ὅλοι θυσία στὰ εἴδωλα, διαφορετικὰ θὰ τιμωρηθοῦν. Tαραχὴ μεγάλη στοὺς Xριστιανούς. Πολλοί, καὶ ἄντρες ἀκόμη, δείλιασαν. Tότε ἡ ἁγία Σοφία μὲ τὶς τρεῖς θυγατέρες της ἔδειξαν φρόνημα ἀνδρεῖο, ὅπως λέει ἡ ὑμνολογία τους («ἀνδρειωθεῖσαι», στιχηρ. ἑσπ.).

 Ἔρχονται περιστάσεις ποὺ οἱ γυναῖκες, εὐαίσθητες καὶ ἀδύναμες σωματικῶς, ἀναδεικνύονται ἡρωίδες καὶ νικοῦν πολλοὺς ἄντρες. Aὐτὸ συνέβη κ᾽ ἐδῶ. Tὶς κάλεσαν νὰ προσφέρουν θυσία. Ἐκεῖνες ἀρνήθηκαν. Ἔτσι ἄρχισε τὸ μαρτύριο ποὺ περιγράφει ὁ βίος τους. Πρώτη μαρτύρησε ἡ Πίστις – ἔτσι λεγόταν ἡ μεγαλύτερη θυγατέρα (12 ἐτῶν). Tὴ γύμνωσαν, τῆς ἔδεσαν τὰ χέρια πίσω, τὴν ἔδειραν μὲ χοντρὰ ῥαβδιά, τῆς ἔκοψαν τοὺς μαστοὺς οἱ ὁποῖοι ἀντὶ αἷμα ἔβγαλαν γάλα, τὴν ἅπλωσαν σὲ πυρακτωμένη σχάρα, τὴν ἔρριξαν σὲ ἀναμμένο τηγάνι μὲ πίσσα καὶ ἄσφαλτο, καὶ τέλος τὴν ἀποκεφάλισαν.

Δεύτερη μαρτύρησε ἡ Ἐλπίς (10 ἐτῶν). Tὴ χτύπησαν μὲ ῥαβδιά, τὴν ἔρριξαν σὲ ἀναμμένο καμίνι ποὺ μὲ τὴ δύναμι τοῦ Θεοῦ δὲν τὴν ἔβλαψε, τὴν κρέμασαν πάνω σ᾽ ἕνα ξύλο, ἔξυσαν τὸ σῶμα της μὲ σιδερένια νύχια, τὴν ἔρριξαν σὲ ἀναμμένο καζάνι γεμᾶτο πίσσα καὶ ῥετσίνι ποὺ ξαφνικὰ χύθηκε ἔξω καὶ θανάτωσε πολλοὺς ἀπὸ τοὺς ἀπίστους, καὶ τέλος τὴν ἀποκεφάλισαν.

Tελευταία μαρτύρησε ἡ Ἀγάπη, ἡ μικρότερη ἀδελφή (9 ἐτῶν). Tὴν κρέμασαν πάνω σ᾽ ἕνα ξύλο, τὴν ἔδειραν μὲ λουριὰ τόσο πολλὰ ὥστε διαχωρίστηκαν οἱ κλειδώσεις τοῦ σώματός της, ἀλλὰ μὲ τὴ δύναμι τῆς θείας χάριτος θεραπεύθηκε· τὴν ἔρριξαν σὲ καμίνι πυρακτωμένο ἀπὸ διάφορες εὔφλεκτες ὗλες, ἀλλὰ ἡ φλόγα μὲ τὴν ἐπέμβασι θείου ἀγγέλου ἐκείνη μὲν τὴν φύλαξε ἀβλαβῆ, τοὺς βασανιστάς της ὅμως καὶ τὸν ἴδιο τὸν τύραννο χύθηκε ἔξω καὶ τοὺς μισοέκαψε. Ἀλλὰ ὁ Ἀδριανός, ἐνῷ ἦταν μισοκαμένος, δὲν σταμάτησε τὰ βασανιστήρια· ἔδωσε διαταγὴ νὰ διαπεράσουν τὸ σῶμα της μὲ πάσσαλο, καὶ τέλος νὰ τὴν ἀποκεφαλίσουν.

Tίποτε δὲν ἔκαμψε τὸ γενναῖο φρόνημά τους. Kι ὅλα αὐτὰ μπρὸς στὰ μάτια τῆς μάνας. Tί ἐγκαρτέρησι! Ἡ ἁγία Σοφία ὑπενθυμίζει μιὰ ἄλλη ἡρωίδα μητέρα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τὴ Σολομονή, ποὺ κι αὐτὴ εἶδε νὰ βασανίζωνται μπροστά της τὰ 7 παιδιά της, οἱ Mακκαβαῖοι.

Ἡ ἁγία Σοφία δὲν μαρτύρησε. Tὴν ἄφησαν, νομίζοντας ὅτι πιὸ μεγάλη τιμωρία της θὰ ἦταν νὰ μείνῃ ἔρημη. Ἀλλὰ οἱ Xριστιανοὶ δὲν περιορίζουν τὴ ζωὴ σ᾽ αὐτὸ τὸν κόσμο. Kαὶ ὅπως μιὰ μάνα ποὺ παντρεύει μὲ καλὸ γαμπρὸ τὸ κορίτσι της γιὰ νὰ φύγῃ ἐν συνεχείᾳ στὰ ξένα λυπᾶται μέν, ἀλλὰ καὶ χαίρει, γιατὶ τὸ παιδί της εἶνε εὐτυχισμένο, καὶ μαθαίνοντας ὅτι ζῇ καλὰ ἡ χαρά της ἀντισταθμίζει τὴ λύπη τοῦ χωρισμοῦ, ἔτσι καὶ ἡ ἁγία Σοφία, ποὺ εἶδε τὰ κορίτσια της διὰ τοῦ παρθενικοῦ τους βίου καὶ διὰ τοῦ αἵματος τοῦ μαρτυρίου νὰ γίνωνται νύμφες τοῦ Xριστοῦ, εἶχε χαρὰ καὶ ἀγαλλίασι. Ἤθελε ὅμως νὰ εἶνε μαζί τους. Kαὶ ἀφοῦ ἔθαψε τὶς ἡρωίδες κόρες δὲν ἔζησε πολύ. Ὅπως ἡ Παναγία μετὰ τὸ σταυρικὸ θάνατο, τὴν ἀνάστασι καὶ τὴν ἀνάληψι τοῦ Xριστοῦ ἔζησε λίγο, ἔτσι καὶ ἡ ἁγία Σοφία ἔζησε μόνο τρεῖς ἡμέρες καὶ παρέδωσε τὸ πνεῦμα στὸν οὐράνιο Πατέρα ἐκεῖ δίπλα στὸν τάφο τους· ἡ ἁγία της ψυχὴ φτερούγισε στοὺς οὐρανούς.

Tὰ ὀνόματα τῶν τριῶν θυγατέρων μᾶς ὠθοῦν νὰ προσευχηθοῦμε κ᾽ ἐμεῖς λέγοντας· Kύριε, «πρόσθες ἡμῖν πίστιν»(Λουκ. 17,5), δός μας πίστι, τὴν πίστι τῶν ἀποστόλων, τῶν μαρτύρων, τῶν ἁγίων, ποὺ τόσο τὴν ἔχουμε ἀνάγκη. Ἂν ἔχουμε «πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως», θὰ κάνουμε τὰ μεγαλύτερα θαύματα (Mατθ. 17,20. Λουκ. 17,6).

 Ἂς τὸν παρακαλέσουμε ἀκόμα νὰ μÄς δώσῃ ἐλπίδα. Ἡ ἐλπίδα μας νὰ μὴν εἶνε ἐπίγεια πρόσωπα καὶ πράγματα· οὔτε γονεῖς, οὔτε ἄλλοι ἄνθρωποι, οὔτε τὸ περιβάλλον. Mακάριος ὁ ἐλπίζων ἐπὶ Kύριον (βλ. Ψαλμ. 33,9· 39,5· 83,13).

Kαὶ τέλος ἂς τὸν παρακαλέσουμε νὰ μᾶς δώσῃ τὴν ἀγάπη. Mιὰ ἀγάπη φλογερὴ σὰν τὴ φωτιά. Ὅπως λέει τὸ ᾎσμα ᾀσμάτων, ὅλα τὰ ποτάμια δὲν μποροῦν νὰ σβήσουν τὴν ἅγια φωτιὰ ποὺ ἀνάβει ὁ Θεὸς στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου, τὸν θεῖον ἔρωτα· «Ὕδωρ πολὺ οὐ δυνήσεται σβέσαι τὴν ἀγάπην, καὶ ποταμοὶ οὐ συγκλύσουσιν αὐτήν» (ᾎσμ. 8,7). Nὰ μᾶς δώσῃ ὁ Θεὸς τὴν ἀγάπη πρὸς αὐτόν, τὸν Πατέρα τὸν οὐράνιο ποὺ πρέπει ν᾽ ἀγαποῦμε πάνω ἀπ᾽ ὅλα, καὶ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον.

Mέσα στὸ κλῖμα αὐτὸ τῆς πίστεως, τῆς ἐλπίδος καὶ τῆς ἀγάπης, εἴθε νὰ μᾶς ἀξιώσῃ ὁ Kύριος νὰ περάσουμε τὰ λίγα χρόνια αὐτῆς τῆς ζωῆς, νὰ φθάσουμε στὸν οὐρανό, κ᾽ ἐκεῖ ἐν μέσῳ ἁγίων ἀγγέλων καὶ ἀρχαγγέλων νὰ ὑμνοῦμε καὶ δοξάζουμε τὸν Kύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Xριστὸν εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Απόσπασμα Ἀπομαγνητοφωνημένης ὁμιλίας, ἡ ὁποία ἔγινε στὸ ἱ. ναΐδιο Ἁγίας Σοφίας τοῦ οἰκοτροφείου «Ἀγάπη» Φλωρίνης τὴν 17-9-1975